Polityka gospodarcza miała ogromny wpływ na popularność Hitlera. Hitler doszedł do władzy w okresie wielkiego kryzysu. Produkcja spadła do najniższego poziomu, był to okres niewypłacalności Niemiec. Zdobył poparcie społeczeństwa obiecując przezwyciężenie kryzysu gospodarczego. Obietnice udało mu się spełnić. Faktem jest, że udało mu się to dzięki zbiegowi dwóch okoliczności. Po pierwsze po osiągnięciu najniższego poziomu koniunktura w sposób naturalny musiała zacząć się podnosić, po drugie w roku 1933 Niemcy zostały uwolnione od olbrzymiego długu zagranicznego z tytułu odszkodowań wojennych. Poza tym należy pamiętać o tym, że wielu Niemców przekazywało duże kwoty pieniężne na rzecz państwa. Dalszą poprawę sytuacji gospodarczej przyniosło zastosowanie na wielką skalę interwencji państwa. Mimo, że Niemcy uwolniły się od spłaty długu wojennego to nadal zostały do spłacenia kredyty zaciągnięte od czasu planu Dawesa. Wierzycielami były głównie osoby prywatne i instytucje amerykańskie. I w tym przypadku Niemcy miały szczęście gdyż na skutek przeprowadzonej dewaluacji długi znacznie spadły. Był to główny powód, że same Niemcy nie przeprowadziły dewaluacji swojej waluty. Schacht (do roku 1938 był prezesem Banku Rzeszy oraz od sierpnia 1934 do listopada 1937 ministrem gospodarki) spłacał długi w markach niemieckich, ale poczynając od 1 lipca 1933 odmawiał ich transferu na waluty zagraniczne. W ten sposób wierzyciele zagraniczni mogli korzystać ze zwrotu swoich wierzytelności tylko przez zakup towarów niemieckich. W przeciwnym razie wierzytelności ich były zablokowane w Banku Rzeszy. Polityka przyniosła straty głównie USA, które miały dodatni bilans handlowy z Niemcami. Schacht mógł sobie pozwolić na odmowę spłaty długów zaciągniętych w Ameryce, ponieważ członkowie koalicji antyniemieckiej: Wielka Brytania, Francja i inne państwa odmówiły jednocześnie spłacania długów wojennych. Ujemną stroną odmowy spłaty długów była niemożność uzyskania kredytu przez Niemcy. Posiadając niewiele dewiz, Schacht musiał oprzeć handel zagraniczny na zasadzie wymiany towaru na towar. Wymuszało to traktowanie stosunków handlowych z poszczególnymi państwami jako odrębne całości.W tych warunkach partnerami Niemiec mogły być tylko państwa słabe: bałkańskie i południowoamerykańskie.

Nie można powiedzieć że to była dla Niemców zła sytuacja. Zależało im przecież głównie na imporcie żywności i surowców. W stosunkach dwustronnych z tymi partnerami Schacht stosował politykę dużego importu i opóźniania eksportu. Tego rodzaju polityka oznaczała rosnącą izolację Niemiec od gospodarki światowej. Nie było to jednak widoczne ze względu na panujący jeszcze kryzys. W czasie, którego wszystkie państwa stosowały mniej lub bardziej drastyczne ograniczenia importu. Schacht traktował swoją politykę jako środek doraźny. W późniejszym okresie chciał powrócić do polityki normalnej tzn. do wywiązywania się z zobowiązań finansowych i do szerokiej wymiany handlowej. Na takie rozwiązanie nie zgodził się jednak Hitler. Uważał on, bowiem, (z czym trudno się nie zgodzić), że problem wyżywienia narodu niemieckiego na dotychczasowym obszarze Rzeszy był w ogóle nierozwiązalny, chyba, że nastąpiłoby wstrzymanie przyrostu naturalnego.Jednak to nie wchodziło w grę. Między Schachtem a Hitlerem dochodziło coraz częściej do nieporozumień, co zakończyło się ustąpieniem tego pierwszego ze stanowiska ministra gospodarki i prezesury Banku Rzeszy. Jego następcą na obu stanowiskach był Walter Funk. Jednak tak naprawdę był on tylko marionetką gdyż decydujący głos w tych sprawach otrzymał Goering. Już 18 października został on mianowany pełnomocnikiem czteroletniego planu gospodarczego. Celem tego planu były oczywiście zbrojenia i uzyskanie maksymalnej samodzielności gospodarczej. Do największych osiągnięć tej polityki należy zaliczyć: produkcję gumy syntetycznej (zamiast z kauczuku) oraz paliwa z węgla (zamiast z ropy). To właśnie zbrojenia pochłonęły największą część siły roboczej a przede wszystkim surowców. Wzrost produkcji przemysłowej w Niemczech był duży, lecz w bardzo małym stopniu dotyczył on artykułów konsumpcyjnych. Ograniczano przydział surowców dla tych gałęzi produkcji a nawet stosowano zakaz inwestycji.

Całkowitym pierwszeństwem cieszył się przemysł zbrojeniowy. Z tego powodu w Niemczech wystąpił brak artykułów konsumpcyjnych szczególnie lepszego gatunku. Jak juz wspomniałem na początku wzrost produkcji przemysłowej w Niemczech spowodowany był głównie naturalną poprawą koniunktury jak również nakręcania gospodarki przez państwo. Taka rola państwa była czymś zupełnie nowym, jeśli chodzi o system kapitalistyczny. Do głównych atutów propagandowych należała likwidacja bezrobocia. Bezrobocie zlikwidowano poprzez nałożenie tzw. przymusu pracy. Państwo wstrzymało zasiłki dla bezrobotnych. Praca była głównie przy budowie autostrad, lotnisk, boisk czy przy budowie Wału Zachodniego. Siła robocza była tania a hitlerowcy sprytnie zorientowali się, że człowiek mający prace nawet nie wiele zarabiając jest mniej sfrustrowany niż człowiek bez pracy. Dalsza ulgę na rynku pracy osiągnięto przez zahamowanie nań młodzieży. Na mocy ustawy z 26 czerwca 1935 roku wprowadzono obowiązek sześciomiesięcznej pracy fizycznej dla wszystkich chłopców i dziewcząt. Likwidacja bezrobocia nastąpiła, więc głównie przez zatrudnienie kilku milionów ludzi poza produkcją przemysłową. Biorąc pod uwagę niskie zarobki jak i zniesienie dodatków dla bezrobotnych obciążenie finansowe budżetu nie było zbyt wielkie. Poza tym Bank Rzeszy położył rękę na zasobach wszystkich banków i kas oszczędnościowych. W ten sposób prawie całość zasobów finansowych społeczeństwa znalazła się pod kontrolą państwa. Dzięki temu mogły być użyte na cele inwestycyjne.

Dodane przez LukLog dnia maja 01 2006 16:43:33
1 Komentarzy � 15871 Czytań