Erich von Manstein urodził się 24 listopada 1887 roku w Berlinie. Był dziesiątym dzieckiem generała Eduarda von Lewinskiego i jego żony Heleny. Zgodnie z przyjętą wcześniej umową dziecko zaraz po urodzeniu adoptowała bezdzietna siostra matki. Obydwie rodziny od wielu pokoleń wychowywały wielu oficerów. Przyszły feldmarszałek dorastał w przywiązanym do tradycji otoczeniu, na którym wywarły wpływ przede wszystkim pruskie wojsko i protestancka prostota. Uczęszczał do liceum w alzackim Strasbourgu. Po jego ukończeniu naukę kontynuował najpierw w Zakładzie Kadetów w Plon a później w Głównym Zakładzie Kadetów w Berlinie. W marcu 1906 roku po zdaniu matury wstąpił do ekskluzywnego berlińskiego 3.pułku gwardii pieszej. Rok później otrzymał patent podporucznika. W latach 1913-1914 uczęszczał do Akademii Wojennej w Berlinie.
Wybuch pierwszej wojny światowej przerwał jego edukację. W czasie Wielkiej Wojny Manstein służył jako porucznik a potem kapitan, na różnych stanowiskach w sztabach dywizji i armii zarówno na froncie wschodnim jak i zachodnim. 17 listopada 1914 roku został ciężko ranny w czasie ofensywy jesiennej. W latach powojennych Manstein służył głównie w sztabach. Talent dostrzeżono w nim w roku 1928 gdy już w stopniu majora został szefem sekcji I w Oddziale Operacyjnym (utajniony Sztab Generalny). W bardzo przekonujący sposób skrytykował plan mobilizacyjny opracowany w Oddziale Organizacji Wojsk kierowanym przez ówczesnego podpułkownika Wilhelma Keitla. Wskazówki Mansteina wzięto pod uwagę przy modyfikowaniu założeń mobilizacji. Od tego momentu zaczęto liczyć się z jego zdaniem.
1 lipca 1935 roku zostaÅ‚ szefem OddziaÅ‚u Operacyjnego w Sztabie Generalnym Wojsk LÄ…dowych. NiedÅ‚ugo potem zostaje mianowany pierwszym kwatermistrzem. W wyniku peÅ‚nionych przez niego obowiÄ…zków powierzano mu niekiedy w zastÄ™pstwie szefa Sztabu Generalnego dokonywanie oceny przeprowadzanych przez jednostki wielkich manewrów. DoszÅ‚o w tym czasie do starcia z generaÅ‚em Brauchitschem. Powodem byÅ‚a odmienna wizja podziaÅ‚u kompetencji w przypadku ewentualnej wojny. DoszÅ‚o do podziaÅ‚u na dwa obozy. Jeden z nich forsowaÅ‚ utworzenie wyÅ‚onionego z ministerstwa kierujÄ…cego trzema rodzajami siÅ‚ zbrojnych Sztabu Generalnego Wehrmachtu, drugi zaÅ› zawziÄ™cie broniÅ‚ zdania, iż Wojska LÄ…dowe pozostajÄ… zdecydowanie najsilniejszÄ… i najważniejszÄ… siłą mocarstwa i w przypadku wojny one niewÄ…tpliwie przejmÄ… najwiÄ™ksze obowiÄ…zki. Z tego też powodu dążono do zapewnienia Naczelnemu Dowództwu Wojsk LÄ…dowych planowania wszystkich operacji wojennych. Spór rozwiÄ…zaÅ‚ siÄ™ po aferze Fristcha i Blomberga. Hitler przejÄ…Å‚ wtedy osobiÅ›cie dowodzenie Wehrmachtem. Sam zresztÄ… nie ukrywaÅ‚ iż woli współpracować z Halderem niż z Beckiem. Ożywione ruchy kadrowe napÄ™dzone przez wspomnianÄ… aferÄ™ nie ominęły także Mansteina. 4 lutego 1938 roku zostaÅ‚ on przeniesiony na ÅšlÄ…sk do Legnicy gdzie objÄ…Å‚ stanowisko dowódcy 18.Dywizji Piechoty. W chwili wybuchu drugiej wojny Å›wiatowej zajmowaÅ‚ stanowisko szefa sztabu Grupy Armii PoÅ‚udnie. Jej dowództwo po zakoÅ„czeniu ostatnich walk w Polsce pozostaÅ‚o w tym kraju jako sztab naczelnego dowódcy obszaru „Wschód”. Wielka godzina Mansteina wybiÅ‚a gdy sztab Rundstedta zostaÅ‚ przeksztaÅ‚cony w dowództwo Grupy Armii „A” i przeniesiony na front zachodni. Tam Manstein przeglÄ…dajÄ…c plany operacji doszedÅ‚ do wniosku, że powtórzenie planu Schlieffena z 1914 roku, czyli atak poprzez BelgiÄ™ nie gwarantuje zwyciÄ™stwa, gdyż nieprzyjaciel wÅ‚aÅ›nie takiego ruchu bÄ™dzie siÄ™ spodziewaÅ‚. OpracowaÅ‚ swojÄ… wÅ‚asnÄ… koncepcjÄ™. PolegaÅ‚a ona na pozorowaniu ataku na BelgiÄ™. Główne natarcie miaÅ‚o zaÅ› być wyprowadzone dalej na poÅ‚udnie siÅ‚ami jednostek pancernych przedzierajÄ…cych siÄ™ przez lasy Ardenów. Halder uznaÅ‚ ten plan za zbyt ryzykowny. Manstein jednak siÄ™ nie poddawaÅ‚ i dziÄ™ki znajomoÅ›ciom swojego przyjaciela von Tresckowa miaÅ‚ szansÄ™ przedstawić osobiÅ›cie swój plan ataku Hitlerowi. Ten byÅ‚ pod wielkim wrażeniem i zmusiÅ‚ OKH do wykonania planu. Kampania francuska zakoÅ„czyÅ‚a siÄ™ wielkim sukcesem. Manstein zostaÅ‚ uznany za wielkiego stratega. Jednak w samym sztabie OKH nie zyskaÅ‚ zbyt wielu sympatyków. Część oficerów uważaÅ‚a go za groźnego konkurenta. WedÅ‚ug niektórych sam Halder tak bardzo obawiaÅ‚ siÄ™ Mansteina iż próbowaÅ‚ wysÅ‚ać go na pustyniÄ™ jako dowódcÄ™ tworzÄ…cego siÄ™ Africa Corps.
OperacjÄ™ Barbarossa rozpoczynaÅ‚ jako dowódca LVI Zmotoryzowanego Korpusu Armijnego. 12 wrzeÅ›nia 1941 roku zastÄ…piÅ‚ Å›miertelnie rannego generaÅ‚a puÅ‚kownika von Schoberta na stanowisku dowódcy 11.Armii. „Jako dowódca armii, sprawujÄ…cej peÅ‚nÄ… wÅ‚adzÄ™ w pasie dziaÅ‚aÅ„ swoich jednostek Manstein zostaÅ‚ uwikÅ‚any w masowe mordy dokonywane przez grupy operacyjne, Einsatzgruppen SD, współpracujÄ…ce z dowództwami armii, które zaopatrywaÅ‚y je w sprzÄ™t. W przypadku 11. Armii byÅ‚a to grupa operacyjna „D”, która zgodnie z zeznaniami jej ówczesnego dowódcy, Otto Ohlendorfa, od czerwca 1941 roku do czerwca 1942 roku zamordowaÅ‚a prawie 90.000 ludzi. Do dzisiaj trwajÄ… spory o to, co Manstein o tym wiedziaÅ‚ lub czego siÄ™ domyÅ›laÅ‚. Niewykluczone, iż po prostu nie przyjmowaÅ‚ oficjalnie do wiadomoÅ›ci tego, o czym mu mówiono. Jego zwolennicy, zarówno w przeszÅ‚oÅ›ci, jak i współczeÅ›nie, zwracajÄ… natomiast uwagÄ™ na fakt, że w roku 1949, w czasie wytoczonego mu po wojnie procesu, sÄ…d zdoÅ‚aÅ‚ mu udowodnić „co najwyżej brak sÅ‚użbowego nadzoru”.Zdobycie Sewastopola i zakoÅ„czenie walk na Krymie potwierdziÅ‚y wielki talent strategiczny Mansteina. Od tego momentu cieszyÅ‚ siÄ™ najwyższym uznaniem w Kwaterze Głównej Hitlera. „Przed najpoważniejszym jednak zadaniem w wojskowej karierze stanÄ…Å‚ Manstein, gdy dowództwo jego 11.Armii, przeksztaÅ‚cone już w dowództwo Grupy Armii „Don”, po okrążeniu 6.Armii pod koniec listopada 1942 roku przesuniÄ™to w rejon Stalingradu. Wojska, którymi dowodziÅ‚ miaÅ‚y po dokonaniu uderzenia przywrócić stan wyjÅ›ciowy frontu. Manstein poczÄ…tkowo nad wyraz optymistycznie, w przeciwieÅ„stwie do innych dziaÅ‚ajÄ…cych na tym obszarze dowódców siÅ‚ lÄ…dowych i lotnictwa, oceniaÅ‚ perspektywy nowego przedsiÄ™wziÄ™cia. Nie zgadzaÅ‚ siÄ™ także z nowym szefem Sztabu Generalnego Wojsk LÄ…dowych Kurtem Zeitzlerem. ProponowaÅ‚, by 6.Armia trwaÅ‚a na pozycjach w Stalingradzie, dopóki bÄ™dzie można jej zapewnić wystarczajÄ…ce zaopatrzenie: ”To jest sprawa decydujÄ…ca.” W ten sposób siÄ™ asekurowaÅ‚. Później bardzo szybko przychyliÅ‚ siÄ™ do opinii innych generałów, ale Hitler kategorycznie nie zgodziÅ‚ siÄ™ już wówczas zmienić podjÄ™tej decyzji.”
W poÅ‚owie grudnia 1942 roku rozpoczęła siÄ™ oczekiwana ofensywa radziecka. Manstein musiaÅ‚ wybierać i albo narażać caÅ‚e lewe skrzydÅ‚o albo po prostu pozostawić 6.ArmiÄ™. W tej sytuacji domagaÅ‚ siÄ™ od Hitlera aby ten nadaÅ‚ mu dowództwo caÅ‚ego poÅ‚udniowego skrzydÅ‚a. PoczÄ…tkowo wydawaÅ‚o siÄ™ iż Fuhrer przychyli siÄ™ do tej proÅ›by jednak ostatecznie nie wydaÅ‚ zgody. Po ciężkiej porażce na poÅ‚udniowym odcinku frontu gÅ‚oÅ›no zaczÄ™to zastanawiać siÄ™ nad dalszym przebiegiem wojny. Manstein „uważaÅ‚ za możliwe zadanie przeciwnikowi dziÄ™ki zrÄ™cznym operacjom tak ciężkich ciosów, żeby Rzesza mogÅ‚a po politycznych negocjacjach zakoÅ„czyć wojnÄ™ remisem. UważaÅ‚, że jest to możliwe pod trzema warunkami: po pierwsze, należaÅ‚o zrezygnować z jakichkolwiek poczynaÅ„, które przeciwnicy mogliby uznać za oznakÄ™ sÅ‚aboÅ›ci wewnÄ™trznej paÅ„stwa; po drugie, liczÄ…c siÄ™ z dużym ryzykiem osÅ‚abienia wszystkich frontów, Niemcy powinni na jakiÅ› czas skierować caÅ‚y wysiÅ‚ek wojenny na sowiecki teatr dziaÅ‚aÅ„ wojennych; po trzecie, należaÅ‚o przekonać Hitlera, że musi przekazać kierowanie dziaÅ‚aniami wojennymi odpowiedzialnemu za wszystko szefowi Sztabu Generalnego Wojsk LÄ…dowych.” Sam fakt iż Manstein poruszyÅ‚ tak daleko idÄ…ce sprawy polityczne zaalarmowaÅ‚ Hitlera, a także jego najwierniejszych towarzyszy. Obawiali siÄ™ oni bowiem powstania odrÄ™bnego oÅ›rodka wÅ‚adzy.
Hitler wielokrotnie zastanawiaÅ‚ siÄ™ nad zdymisjonowaniem Mansteina. PowstrzymywaÅ‚y go jednak dokonania zdolnego feldmarszaÅ‚ka. Dowództwa pozbawiÅ‚ go dopiero 30 marca 1944 roku. Nie osÅ‚abiÅ‚o to jednak jego wiary w umiejÄ™tnoÅ›ci Mansteina. Sam Goebbels pisaÅ‚ rozczarowany: ”Fuhrer nie wystÄ™puje tak zdecydowanie przeciwko Mansteinowi, jak myÅ›laÅ‚em. Nie uważa go wprawdzie za wspaniaÅ‚ego dowódcÄ™, który potrafi porwać za sobÄ… wojsko, ale za wyjÄ…tkowo mÄ…drego taktyka, i zamierza nawet siÄ™gnąć po niego, kiedy znów przejdziemy do ofensywy.”DziaÅ‚ajÄ…ca wtedy prężnie opozycja wielokrotnie próbowaÅ‚a nawiÄ…zać z nim kontakt. Manstein kategorycznie odmawiaÅ‚ jakiejkolwiek współpracy. DaÅ‚ jednak do zrozumienia, że bÄ™dzie skÅ‚onny zaakceptować nowÄ… rzeczywistość, jeÅ›li inni zdoÅ‚ajÄ… przejąć i utrzymać wÅ‚adzÄ™. Gdy dowiedziaÅ‚ siÄ™ o planowanym zamachu na Hitlera postaraÅ‚ siÄ™ o mocne alibi. ByÅ‚o to bardzo dobre posuniÄ™cie gdyż po nieudanej próbie przewrotu SD byÅ‚a praktycznie przekonana o tym iż Manstein braÅ‚ udziaÅ‚ w spisku. Nie można byÅ‚o mu jednak nic udowodnić.
Po wojnie w roku 1949 Manstein zostaje postawiony przed sądem. Rozprawa toczyła się w Hamburgu. Proces wywołał liczne protesty. Ostatecznie skazano go na osiemnaście lat więzienia. Zwolniono go jednak już w 1953 roku. Jego rad jako eksperta w dziedzinie wojskowości wysłuchiwano na całym świecie. Rząd RFN również angażował Mansteina jako specjalistę w czasie dyskusji nad remilitaryzacją i wejściem Niemiec do NATO. Zmarł 10 czerwca 1973 roku. Pochowano go z honorami wojskowymi 15 czerwca w Dofmark koło Soltau.
Dodane przez LukLog dnia luty 11 2007 23:43:01 12078 Czyta? |